جاذبه های ایران باستان

هدف از ساخت بادگیر چپقی، خنک نگه داشتن داروها در زیر بادگیر و در عین حال عدم ریزش غبار و نخاله روی داروها بوده است. مهدی شجاعی معمار سیرجانی این بنا، در یک سفر دریایی توجهش به خنک بودن استراحتگاه کشتی جلب می شود و سپس این ایده را در ساخت بادگیر چپقی به کار می برد.

چطور برسیم: سیرجان در استان کرمان و در مسیر یزد به بندرعباس است. بادگیر چپقی در بلوار دکتر صادقی، بین نصیری و بازار، کوچه حاج رشید قرار دارد.

2. ذخیره و مهار آب در کویر

سد کُریت

زندگی در مناطق کویری نیازمند بهره گیری از فنون و مهارت های مختلف برای استحصال آب است. اگر آب رودخانه هایی که از کوه های نیمه بلند کویر سرازیر می شوند، مهار نشوند، هم سیلاب به بار می آید و هم آبی برای ذخیره کل سال باقی نخواهند ماند. ساخت سدها و بندها یکی از مهارت های ایرانیان کویرنشین بوده است. سد «کُریت» در نزدیکی طبس، کهن ترین سد «موجود» در جهان است و تا حدود 100 سال پیش، عنوان بلندترین سد قوسی جهان را هم داشت. ارتفاع این سد 60 متر است و با عرض کمی که دارد، یکی از نازک ترین سدهای موجود هم محسوب می شود.

جاذبه های ایران باستان را کجا ببینیم؟

سد کریت در چهار مرحله و در دوره های مختلف ساخته یا بازسازی شده و سازه ای که هم اکنون موجود است، بیش از 650 سال قدمت دارد. مصالح تشکیل دهنده آن شامل سنگ و آجر و ساروج است و قوسی بودن سد باعث استحکام سازه شده به نحوی که زلزله سال 1357 طبس نتوانست آسیبی به آن وارد کند. در سال های اخیر یک سد بتنی بزرگ در پشت سد باستانی کریت احداث شده است و گرچه فاصله بسیار کمی با آن دارد، اما چون ایرانیان باستان تنگ ترین نقطه دره را برای ساخت سد انتخاب کرده اند، سد بتنی جدید بسیار طولانی تر از سد قدیم است.

سد کریت دو همتای دیگر دارد: سدهای قوسی کبار (قم) و ایزدخواست (شمال استان فارس) هم از بلندترین سدهای قوسی و قدیمی جهانند که همچنان پابرجا هستند.